گیاهان غذای آینده
Actinidia deliciosa - (A.Chev.)C.F.Liang.& A.R.Ferguson. ,Kiwi Fruit
2- کیوی
از خانواده Actinidiaceae ، جنس Actinidia می باشد.
گستره:
آسیای شرقی
ویژگیهای فیزیکی:
درخت بالارونده خزان پذیر تا 9 متر رشد می کند. کیوی به سرما حساس می باشد. دوره گلدهی این گیاه ماههای تیر و مرداد و دوره رسیدگی بذر از ماه مهر تا آذر می باشد. گلها دوپایه و گرده افشانی بوسله زنبور و حشرات صورت می گیرد. گیاه کیوی خود گرده افشان نمی باشد.
کیوی در خاکهای شنی،لومی و رسی و در خاکهای اسیدی رشد می کند. محیط رشد این گیاه بدون سایه و یا نیم سایه می باشد.
کاربرد غذایی:
میوه کیوی را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. ترش مزه می باشد و وقتی میوه کاملا می رسد خیلی خوش مزه می باشد. هر میوه مقدار زیادی بذر دارد. کیوی سرشار از ویتامین سی می باشد. به ازا هر 100 گرم میوه تازه در حدود 100 تا 420 میلی گرم ویتامین سی و 8 تا 14% کربوهیدرات وجود دارد. میوه کیوی در آبان ماه می رسد و به مدت 3 تا 4 ماه می توان آنرا در انبار نگه داشت. از هر هکتار باغ کیوی می توان 8 تا 30 تن کیوی برداشت نمود. برگ کیوی غذای دوران قحطی می باشد.
کاربرد دارویی:
میوه، ساقه و ریشه کیوی ادرارآور، تب بر و مسکن می باشد. از آنها برای درمان سنگ در مجاری ادراری، دردهای مفاصل شبه رماتیسمی، سرطان کبد و مری استفاده می کنند.
کاربرد دیگر:
از پوست درخت کاغذ می سازند. اگر پوست نزدیک ریشه را بردارید و در خاکستر داغ قراربدهید، آن سخت می شود و همانند یک لوله برای یک مداد می شود.
جزئیات کاشت:
کیوی خاک لومی اسیدی و PH حدود 5.5 تا 7.3 و یک محیط نیم سایه ولی آفتابی را برای تولید میوه می پسندد. کیوی در برابر سرما حساس می باشد و وقتی در دوره دورمانسی باشد تا 12 درجه زیر صفر را تحمل می کند ولی گیاه جوان صدمه می بیند. کیوی به 600 تا 1100 ساعت یرمای زیر 7 درجه و تابستان گرم طولانی برای تولید میوه نیاز دارد. میوه کیوی بر روی چوبهای دوساله یا چوبهای قدیمی تر شکل می گیرد. هرس کیوی در زمستان صورت می گیرد. میوه کیوی را در دمای 0 درجه سانتی گراد و رطوبت 90% می توان به مدت 9 ماه انبار کرد ولی در حالت معمول 4 تا 6 هفته در خانه نگهداری می شود.
تکثیر:
بذر کیوی را در بهار درون گلخانه می کارند ولی بهتر است به مدت 3 ماه استرافیکاسیون شود. بذور تازه در درجه حرات 10 درجه سانتی گراد در مدت 2 تا 3 ماه جوانه می زند ولی دربذور انباری این مدت بیشتر می شود. وقتی آنها با مراقبت بقدر کافی بزرگ شدند، آنها را درون گلدانهای مجزا بکارید و در محیط روشن درون گلخانه نگهداری بکنید تا زمستان بگذرد. وقتی اندازه گیاه 30 سانتی متر یا بیشتر شد دراواخر بهار یا اوایل تابستان بعد از سرمای بهاره در محیط اصلی بکارید. بیشتر نهال ها نر می باشند. قلمه هایی که از چوب نرم می گیرید را رد بهاردرون شاسی بکارید. قلمهایی که از چوبهای نیم رس می گیرید را در ماههای تیر و مرداد درون شاسی بکارید. قلمهایی که از چوبهای رسیده می گیرید در ماههای مهر وآبان درون شاسی بکارید.
Akebia quinata - (Thunb.)Decne. , Akebia
3- آکبیا
از خانواده Lardizabalaceae ، جنس Akebia می باشد.
گستره:
شرق آسیا
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه بالارونده خزان پذیر تا 12 متر رشد می کند. آکبیا در برابر سرما حساس می باشد. دوره گلدهی این گیاه در ماههای فروردین و اردیبهشت و رسیدگی بذر در ماههای شهریور و مهر می باشد. گلها یک پایه و گیاه خود گرده افشان نمی باشد.
آکبیا در خاکهای شنی، لومی و رسی و همچنین در هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. این گیاه در محیط کاملا سایه، نیم سایه یا بدون سایه رشد می کند.
کاربرد غذایی:
میوه آکبیا را بصورت خام می خورند. مزه میوه خوش اما بی طعم می باشد. گاهی اوقات آنرا با آبلیمو ترکیب می کنند و استفاده می کنند. پوست تلخ میوه را خشک کرده و می خورند. اندازه میوه در حدود 5 تا 10 سانتی متر می باشد. شاخه های نرم جوان گیاه را در سالاد می ریزند. از برگهای آن چای می سازند.
کاربرد دارویی:
ساقه گیاه آکبیا آرامبخش، ضدقارچ، ضدورم، معرق، ادرارآور، قاعدگی آور، تب بر، ضدیبوست، شیرافزا، محلل، محرک، اشتهاآور و داروی زخم می باشد. بصورت مصرف داخلی از آن برای کنترل عفونتهای قارچی و باکتریایی و همچنین برای درمان عفونتهای مجرای ادراری، فقدان قاعدگی و اصلاح شیردهی استفاده می کنند. ساقه را در پاییز از گیاه جدا کرده، خشک نموده و بعدا مصرف می کنند. میوه ضد رماتیسم، تصفیه کننده، ادرارآور، تب بر، اشتهاآور و مقوی می باشد. از آن برای درمان سرطان نیز استفاده می کنند. ریشه تب بر می باشد.
کاربرد دیگر:
ساقهایی پوست انها جدا شده انعطاف پذیری بالایی دارند و از آن سبد می سازند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
آکبیا به خاک نسبتا مرطوب زهکشی شده نیاز دارد. رشد گیاه آکبیا بسیار زیاد می باشد و یک گیاه مهاجم مطرح می شود. وقتی آکبیا رشد زیادی کرد می توان آنرا در اوایل بهار با قیچی اصلاح کرد. بوی گل گیاه شبیه به بوی وانیل می باشد.
بذر آکبیا را تا موقعیکه برسد درون شاسی سرد نگهداری بکنید. بذرپاشی بصورت سطحی صورت می گیرد. آکبیا در دمای 15 درجه سانتی گراد در مدت 1 تا 3 ماه جوانه می زند. بذور انباری را به مدت 1 ماه استرافیکاسیون سرمایی بدهید. وقتی گیاه با مراقبت به قدر کافی بزرگ شد آنها را در گلدانهای مجزا در محیط سایه دار روشن درن گلخانه بکارید و اجاز بدهید اولین زمستان را در گلخانه سپری بکند. گیاه را در اوخر تابستان یا اوایل بهار بعد از سرمای بهاره خارج بکنید. قلمهایی که از چوبهای نیم بالغ می گیرید در ماه های تیر و مرداد درون شاسی بکارید؛ این قلمه ها به آهستگی ریشه می زنند. قلمه های ریشه دار را درآذرماه درون گلخانه گرم بکارید. خوابانیدن در اوایل بهار صورت می گیرد.
Allium porrum - L. , Leek
4- تره فرنگی : (بنظر می رسد سگ نسبت به این گونه حساسیت دارد0)
از خانواده Alliaceae ، جنس Allium می باشد.
گستره:
نامشخص می باشد.
ویژگیهای فیزیکی:
غده ها تا 90 سانتی متر رشد می کند. تره فرنگی نسبت به سرماحساس نمی باشد. گلدهی آن درماههای تیر و مردادمی باشد . گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله زنبور و حشرات صورت می گیرد.
تره فرنگی در خاکهای شنی و لومی با زهکش خوب و در هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند.
کاربرد غذایی:
برگ و ساقه های سفیدرنگ تره فرنگی را پخته و می خورند. همچنین می توان آنرا به سالاد اضافه کرد. پیاز را خام یا پخته مصرف می کنند. پیاز تره فرنگی در سال دوم رشد گیاه شکل می گیرد. گلهای تره فرنگی بصورت خام خورده میشود؛ از ان برای تزیین سالاد هم استفاده می کنند.
کاربرد دارویی:
گونه های این جنس خاصیت سیر در حد کمتردارد. خاصیتهای تره فرنگی که مثلسیر می باشد عبارتند از درمان دردهای طولانی مدت مثل عفونتهای قارچی، خاصیتهای قارچ کشی، انگل کشی، ضدعفونی کنندگی و مقوی برای بدن می باشد. گفته می شود آن خاصیت ضد سرطانی دارد. استفاده روزانه از سیر یا تره فرنگی اثر خوبی روی بدن بویژه بر روی قلب و خون دارد. مطالعاتی که در ایتالیا و اسپانیا(کشورهایی که از سیر و این گونه سبزی های زیاد استفاده می کنند) انجام شده نشان داده است که آن اثر خوبی بر روی تصلب شرایین دارد. گفته می شود پیاز آن، کرم کش، ضدآسم، ضد کلسترول خون، ضد اختلاج، مسهل صفرا، معرق، ادرارآور، خلط آور، تب بر، محرک، محرک، مقوی و رگ گشا می باشد. پیاز را له کرده و بصورت ضماد بر روی زخمها ناشی از گزیدگی و نیش حشرات می گذارند.
کاربرد دیگر:
عصاره گیاه حشرات را دفع می کند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
تره فرنگی یک محیط آفتابی و خاک زهکشی شده را ترجیح می دهد. این گیاه PH حدود 5.2 تا 8.3 را تحمل می کند. گیاه جوان ار در عمق 8 تا 10 سانتی متری زمین می کارند تا قسمتهای سفیدبیشتری از ساقه شکل بگیرد. تره فرنگی به آرامی رشد می کند و می توان در کنار کاهو(بصورت یک در میان) آنرا کاشت. تره فرنگی با خانواده رزها، هویج ها، کرفس، چغندرقند و بابونه بخوبی رشد می کند ولی هم نشین بدی با یونجه می باشد.
بذر تره فرنگی دراوایل بهار درون گلخانه و یا اینکه در اردیبهشت ماه در محیط خارج می کارند. همچنین می توان آنرا در فروردین ماه در زمین اصلی کاشت.
Aloe vera - (L.)Burm.f. , Aloe Vera
5- صبر زرد طبی :
از خانواده Aloeaceae ، جنس Aloe می باشد.
گستره:
اروپا
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه همیشه سبز تا 80 سانتی متر رشد می کند. صبر زرد برگهای خود را در تمام طول سال حفظ می کند؛ گلدهی این گیاه در ماههای اردیبهشت و خرداد می باشد. گلها دوجنسی می باشد.
صبر زرد طبی در خاکهای شنی و لومی با زهکش خوب حتی در خاکهای فقیر هم رشد می کند. این گیاه خاکهای اسیدی، خنثی و قلیایی را ترجیح می دهد. صبر زرد طبی در سایه رشد چندانی ندارد.
کاربرد غذایی:
برگهای تلخ صبر زرد را می پزند. از برگ ژله ای می سازند که کاربرد تجارتی دارد.
کاربرد دارویی:
صبر زرد طبی تاریخچه طولانی در پزشکی دارد. ژلی که از برگهای آن می گیرند برای درمان زخمها، سوختگی و دیگر مشکلات پوستی بسیار عالی می باشد و وقتی بر روی این قسمتها قرار می گیرد درمان را سرعت بخشیده و آلودگی و عفونت را از زخمها دور می سازد. این مساله بخاطر وجود آلئوستین B (مادهای که بر روی سیستم ایمنی اثر می گذارد) می باشد. از شیره زرد رنگی که از پهنک برگ می گیرند(برگ را در قاعده اش بصورت اریب بریده و از آن مایعی گرفته می شود که آنرا خشک می کنند)، برای درمان استفاده می کنند. برگ آنتراکنونهایی دارد که برای سیستم گوارشی بسیار مفید می باشد و ضد یبوست بسیار قوی می باشد. کل گیاه قاعدگی آور، ملین، ضد یبوست، مسهل، محرک، اشتها آور، تب بر و شفا دهنده می باشد. گیاه خاصیت ضد باکتریایی دارد. بصورت مصرف داخلی از صبر زرد برای درمان یبوست مزمن، مشکلات گوارشی و بی اشتهایی بکار می رود. باید توجه داشت که زنان باردار و افرادی که بواسیر یا سندرم روده ای دارند نباید آن را استفاده کنند. با توجه با اینکه صبر زرد تلخ مسهل قوی می باشد در مصرف آن باید دقت لازم را کرد. از گیاه برای اینکه بفهمید در مدفوع خون وجود دارد استفاده می کنند و همچنین صبر زردطبی تاریخچه طولانی در درمان سرطان دارد.
کاربرد دیگر:
از استخراجات برگ مواد آرایشی می سازند. صبر زرد را درون گلدان پرورش می دهند تا آلودگی محیط اطرافش را کم کند. صبر زرد بطور غیر طبیعی اکسیژن را آزاد کرده و دی اکسید کربن را جذب می کند که سبب می شود برای اتاق خواب مناسب باشد.
جزئیات کاشت و تکثیر:
صبر زرد طبی به خاک زهکشی شده و محیط خیلی آفتابی نیاز دارد. این گیاه در طاقچه آفتابی بخوبی رشد می کند.
بذر صبر زرد را در بهار درون گلخانه می کارند. بذر گیاه در درمای 16 درجه سانتی گراد در مدت 1 تا 6 ماه جوانه می زند. نهال ها را در گلدانهای جدا از هم قرار بدهید و در یک خاک زهکشی شده از آن مراقبت بکنید. این نهال ها را در در گلخانه در یک محیط آفتابی قرار بدهید. اگر می خواهید آنرا به محیط بیرون بروید آن را در اوایل تابستان خارج بکنید ولی از ان در برابر سرمای زمستانه محافظت بکنید. تقسیم پاگیاه اغلب در بهار صورت می گیرد. پاگیاه را درون گلدان قرار بدهید و از آنها در گلخانه مراقبت بکنید.
Amelanchier alnifolia - (Nutt.)Nutt. ex M.Roem. , Saskatoon
6- املانشیر:
از خانواده Rosaceae ، جنس Amelanchier می باشد.
گستره:
غرب و مرکز آمریکای شمالی
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه خزان دار املانشیر تا 4 متر رشد می کند. املانشیر در برابر یخبندان حساسیت چندانی نشان نمی دهد. گلدهی آن در اردیبهشت ماه و رسیدگی بذر آن در ماههای خرداد و تیر صورت می گیرد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله زنبورها صورت می گیرد. گیاه خود گرده افشان می باشد.
املانشیر در خاکهای شنی، لومی، رسی و خیلی رسی رشد می کند. این گیاه هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی را ترجیح می دهد. املانشیر در محیط نیم سایه و یا بدون سایه رشد می کند.
کاربرد غذایی:
میوه خوراکی املانشیر را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. میوه لذیذ و آبدار املانشیر در نیمه تابستان می رسد. میوه را خشک کرده و مثل کشمش استفاده می کنند. میوه املانشیر سرشار از آهن و مس می باشد. از برگ آن چای می سازند.
کاربرد دارویی:
از املانشیر برای درمان دردهای جزئی استفاده می کنند. از دم کرده پوست داخلی برای درمان برف کوری استفاده می کنند. از آب میوه املانشیر جوشانده ای درست می کنند که ضدیبوست می باشد؛ از آن همچنین برای درمان بی اشتهایی و به اشتها آوردن کودکان و همچنین بصورت مصرف خارجی بعنوان قطره چشم و گوش استفاده می شود. از جوشانده ریشه برای درمان سرماخوردگی و قاعدگی های مکرر استفاده می کنند. جوشانده ای قوی از پوست می سازند که بعد از بدنیا آوردن بچه جدا شدن جفت را سرعت می بخشد. گفته می شود که آن همچنین به زنان کمک می کند که بعد از بارداری دوره خود را باز یابند.
کاربرد دیگر:
گیاه املانشیر سیستم ریشه ای وسیعی دارد که از فرسایش خاک جلوگیری می کند. از شاخه های جوان آن طناب می سازند. از چوب سخت و محکم وسایلی که نیاز به استقامت دارد می سازند. از ساقه های جوان آن قاب و سبد می سازند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
املانشیر خاک لومی غنی و محیط آفتابی یا نیم سایه را می پسندد. این گیاه تا 50 درجه زیر صفر را تحمل می کند.
بهتر است بذر املانشیر را سبز (وقتی کاملا شکل گرفته است ولی پوشش آن سخت نشده است) برداشت کرده و سریعا در گلدان یا شاسی سرد بکارید. اگربذر انباری دارید آنرا 4 هفته استرافیکاسیون سرمایی دهید. وقتی با مراقبت ما این بذور رشد کردند، وقتی اندازه آنها به 20 سانتی متر یا بیشتر رسید به محیط بیرون انتقال بدهید. همچنین می توان بذر را به مدت 2 سال دربستر بذر بکارید و سپس درطول زمستان درون محیط اصلی بکارید. خوابانیدن در بهار صورت می گیرد، 18 ماه طول می کشد. تقسیم پاجوشها در اواخر زمستان صورت می گیرد. پاجوشها را قبل از اینکه در خاک بکارید بگذارید به مدت 2 سال رشد بکند در غیر این صورت آنها براحتی ریشه نمی زنند.
Ulmus rubra - Muhl. , Slippery Elm
7- نارون لرزان
از خانواده Ulmaceae ، جنس Ulmus می باشد.
گستره:
جنوب و مرکز آمریکای شمالی
ویژگیهای فیزیکی:
درخت خزان دار نارون لرزان تا 20 متر رشد می کند. این درخت به سرما نمی باشد.گلدهی آن از ماه اسفند تا اردیبهشت و رسیدگی بذر آن درماه های اردیبهشت و خرداد می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیل باد صورت می گیرد.
این درخت در خاکهای شنی، لومی و رسی با زهکش خوب رشد می کند. درخت هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی را ترجیح می دهد. محیط رشدی آن نیم سایه یا بدون سایه می باشد.
کاربرد غذایی:
برگها و پوست داخلی تنه درخت نارون لرزان را خام یا پخته مصرف می کنند. همچنین می توان آنرا خشک کرده و آرد نموده و سپس بعنوان غلیظ کننده در سوپ ها یا در ترکیب با آرد غلات از آن نان بسازند. با جویدن آن می توان تشنگی بدن را تا مدتی برطرف نمود. پوست داخلی را در روغن می پزند تا از فاسد شدن روغن جلوگیری کنند. میوه نارس درخت را خام یا پخته می خورند. طول میوه درخت در حدود 20 میلی متر می باشد.
کاربرد دارویی:
از پوست نارون لرزان برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می کنند. آن دردها و سوزشهای غشای مخاطی قفسه سینه، لوله های ادراری، روده و معده را کاهش می دهد. پوست داخلی دارای مقدار زیادی ماد چسبنده است که آنرا خشک و آرد نموده و یا اینکه آن را درون مایعات می ریزند. پوست داخلی درخت را دربهار از تنه اصلی و شاخه های بزرگ گرفته، سپس آنرا خشک و پودر نموده و استفاده می کنند. گفته می شود که پوستهای تنه بالاتر از ده سال بهترین کیفیت را دارند. پوست داخلی مرهم، ادرار آور، ملین، خلط آور و مغذی می باشد. آن همچنین اثر شفابخش و آرام بخشی به قسمتهایی از بدن که با آن در تماس باشند می گذارد برای همین از آن برای درمان گلودرد، سوهاضمه، مشکلات گوارشی و غیره می گذارد. آن به عنوان غذای پرانرژی و مقوی برای سالمندان، جوانان و کسانی که در دوران نقاهت بیماری می باشند، بکار می رود. بصورت مصرف خارجی بر روی زخمها، سوختگی و جراحتها قرار می گیرد. از پوست آن بعنوان آنتی اکسیدان برای جلوگیری از فاسد شدن چربیها استفاده می کنند. کل پوست درخت همانند یک تحریک کننده مکانیکی برای سقط جنین بکار برده می شود.
کاربرد دیگر:
از پوست داخلی درخت نارون فیبری می گیرند که از آن ریسمان می سازند. از پوست جوشانده شده بوریا و توری می سازند. از پوست داخلی انواع سبدهادرست می شود. چوب درخت دارای الیاف بهم پیوسته، سنگین، محکم، سخت، انعطاف پذیرو براحتی از هم جدا می شود.
جزئیات کاشت:
درخت نارون لرزان خاک حاصلخیز و یک محیط آفتابی را ترجیح می دهد. با اینحال در هر خاکی که زهکشی باشد رشد می کند. گیاهی است که دمای 10 درجه زیرصفر را تحمل می کند. این درخت نسبتا تند رشد می باشد و در حالت وحش 200 سال زنده می ماند. از این درختان را به خاطر پوست داخلی اش استفاده می کنند. این درخت به بیماری هلندی نارون حساس می باشد.
تکثیر:
اگر بذر درخت نارون لرزان را درون شاس سرد بکارید در کمتر از چند روز جوانه می زند. بذرهای انباری بخوبی جوانه نمی زنند و باید آنها را در اوایل بهار در زمین بکارید. این بذور به 2 تا 3 ماه استرافیکاسیون نیاز دارند. همچنین می توان بذر را سبز برداشت کرده و فورا در زمین بکارید . وقتی بذور به قدر کافی بزرگ شدند آنها را در گلدانهای مجزا کاشته و از آنها در برابر سرمای زمستان درون گلخانه نگهداری بکنید. گیاه را در اواخر بهار یا اوایل تابستان بعد از سرمای بهاره در زمین اصلی بکارید. گیاه نباید به مدت دو سال در بستر خزانه بماند زیرا بعد ازاین مدت برای در آوردن نهال ریشه مستقیم آن بسختی جدا می شود. خوابانیدن پاجوشها هم در گیاه صورت می گیرد.
Umbellularia californica - (Hook.&Arn.)Nutt. ,California Laurel
8- برگ بو : (شاخ و برگ گیاه خارشهایی را درپوست ایجاد می کند. اگر روغن فراری که در برگها وجود دارد استشمام شود باعث سردرد و عطسه در شخص می شود.)
از خانواده Lauraceae ، جنس Umbellularia می باشد.
گستره :
آمریکای شمالی
ویژگیهای فیزیکی:
درخت همیشه سبز برگ بو تا 25 متر رشد می کند درخت به سرما حساس می باشد. دوره گلدهی در فروردین و رسیدگی بذر در ماهای مهر و آبان صورت می گیرد. گلها دوجنسی می باشد.
این درخت در خاکهای شنی، لومی و رسی با زهکش خوب رشد می کند. در ضمن در خاکهای اسیدی و خنثی رشد می کند. این درخت نمی تواند در سایه رشد کند.
کاربرد غذایی:
بذر درخت برگ بو را می پزند. آنرا برشته کرده و می خورند. یا اینکه آنرا آرد کرده و از آن نان می سازند. بذر آن تلخ مزه می باشد. میوه را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. از برگها بعنوان چاشنی غذایی استفاده می کنند. از آن بعنوان چاشنی غذایی در سوپ، غذاهای گوشتی استفاده می شود. از پوست ریشه ماده ای می گیرند که از ان بجای قهوه استفاده می کنند.
کاربرد دارویی:
درخت برگ بو دردهای ناشی از بعضی از بیماری ها را تخفیف می دد. همچنین برای سیستم گوارشی مفید می باشد. برگها دردنشان، ضدرماتیسم، نیروبخش و اشتها آور می باشد. عطر زیا د برگ درخت باعث سردرد در انسان می شود. برگها بصورت مصرف داخلی در درمان در درمان دردهای عصبی، شکم دردها و آماس رود و معده بکار می رود. خوردن دم کرده آن برای زنانی که می خواهند فرزند به دنیا بیاورن بسیار مفید می باشد. بصورت مصرف خارجی با دم کرده آن برای درمان رماتیسم حمام می کنند. از جوشانده برگ سر را می شویند تا کرمهای روی آن از بین برود.ضمادی از بذر پودر شده می سازند که از آن برای درمان زخمها استفاده می کنند. بذرها را بعنوان تحریک کننده مصرف می کنند.
کاربرد دیگر:
برگهای درخت برگ بو را بعنوان دافع حشرات استفاد می کنند. این برگها مقدار کمی کافور دارند. از برگهای آن روغنهای ضروری می گیرند. از میوه آن رنگ قهوه ای مایل به زرد و رنگ سبز می گیرند. چوب درخت سخت، دارای الیاف بهم چسبید، سنگین و جلاپذیر می باشد. از چوب آن کابینت و مواد دیگر می سازند.
جزئیات کاشت:
درخت برگ بو نیاز به خاک بدون آهک و زهکشی شده و یک محیط آفتابی دارد. درختان مسن در برابر دمای 15 درجه زیر صفر مقاومت خوبی دارند ولی از درختان جوان باید در برابر سرمازدگی محافظت کرد. درآمریکا از برگهای انجای بجای برگ بو در آشپزی بصورت تجاری استفاده می کنند.
تکثیر:
بذر درخت برگ بو را وقتی می رسد در گلخانه بکارید . تا وقتی بذور به قدر کافی رشد کنند از آنها مراقبت بکنید سپس آنها را در گلدانهای مجزا کاشته و درون گلخانه قرار بدهید تا زمستانگذرانی آن در گلخانه صورت بگیرد. نهال را در اواخر بهار یا اوایل تابستان بعد از سرمای بهاره ب بیرون انتقال بدهید. از چوبهای نیم بالغ قلم هایی به اندازه 7 تا 10 سانتی متر به همراه پاجوش بگیرید و در ماههای مرداد وشهریور درون شاسی محافظت شده بکارید.
Vitex agnus-castus - L.,Agnus Castus
10- پنج انگشت:
از خانواده Verbenaceae ، جنس Vitex می باشد.
گستره:
جنوب اروپا
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه خزاندار پنج انگشت به طور میانگین تا 3 متر رشد می کند. دوره گلدهی این گیاه در ماه های شهریور و مهر می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد.
پنج انگشت در خاکهای شنی، لومی با زهکش خوب وحتی در خاکهای فقیر رشد می کند. این درختچه در هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند؛ در سایه رشد چندانی ندارد.
کاربرد غذایی:
از میوه آن بعنوان چاشنی غذایی استفاده می کنند و آنرا بجای فلفل استفاد همی کنند. برگهای معطر درختچه را بعنوان ادویه استفاده می کنند.
کاربرد دارویی:
پنج انگشت بمدت هزاران برای سیستم های هورمونی زنانه کاربرد داشته است. تحقیقات جدید نشان داده که بذر این گیاه وظایف سیستم زایشی زنان را تنظیم می کند. بذور و میوه های درختچه پنج انگشت کاهنده شهوت، داروی مقوی غرایز جنسی، شیرافزا، داروی چشم درد، داروی مسکن، اشتها آورو غیره می باشد. میو های ریز آن بر روی غده هیپوفیز و تنظیم هورمونها تاثیر خوبی می گذارد. میوه وقتی سیستم زایشی زنان بدعمل می کند اثر خوبی روی آن می گذارد؛ همچنین اثرات خوبی روی حیض زنان، تنظیم پریودهای طولانی مدت زنان و دیگر مسائل مربوط به زنان خوب عمل می کند. این نکته ضروری می باشد که در مصرف آن باید دقت کرد و آنرا به مقدار زیادی نباید مصرف نمود که نشانه هایی که آشکار می شود مورمور شدن در پوست بدن است. میوه تازه آنرا کوبید و مثل تنتور درآورده و برای رهایی از رعشه، دردها و ضعف بدنی استفاده می کنند.
کاربرد دیگر:
از گل های پنج انگشت عطر می سازند. از ساقه های جوان آن سبد می سازند. از برگ، بذر ریشه آن رنگ زرد می گیرند. چوب آن سخت و دارای بافت بهم چسبیده می باشد.
جزئیات کاشت و تکثیر:
درختچه پنج انگشت در خاک لومی زهکشی شده و یک محیط آفتابی و محافظت شده در برابر سرما و باد رشد می کند. گیاهی تزیینی می باشد. هرس بر روی درختچه پنج انگشت صورت می گیرد. چوبهای مرده را از درختچه می توان جدا کرد.
بذرپاشی پنج انگشت در ماه اسفند درون گلخانه گرم صورت می گیرد. جوانه زنی این بذور سریع می باشد. جوانه ها را در گلدانهای مجزا کاشته و تا وقتیکه بزرگ شوند از آنها مراقبت بکنید و اجازه بدهید زمستانگذرانی آن درون گلخانه صورت بگیرد. گیاه را در اوایل تابستان به زمین اصلی انتقال بدهید. از چوبهای نیم رس قلمه هایی به اندازه 5 تا 8 سانتی متر به همراه یک پاجوش بگیرید و در ماه های تیر و مرداد درون شاسی بکارید. قلمه هایی که از چوبهای رسید می گیرید در آبان ماه درون شاسی سرد بکارید.
Ribes uva-crispa - L. , Gooseberry
14- سفرس: (برگهای تازه دارای مقدارکمی سیانید هیدروژن می باشد. این ماده در بسیاری از میوه ها از جمله بادام وجود دارد. سیانید هیدروژن در مقدار کم تنفس را تحریک می کند و سیستم گوارشی را احیا می کند و همچنین برای درمان سرطان مناسب می باشد ولی در مقدار زیاد مشکلات تنفسی ایجاد می کند.)
از خانواده Grossulariaceae ، جنس Ribes می باشد.
گستره:
اروپا، شمال آفریقا
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه خزان دار بطور متوسط تا 120 سانتی متر رشد می کند. سفرس به یخ زدگی حساس می باشد. دوره گلدهی این درختچه از اسفند تا اردیبهشت و دوره رسیدگی بذر در ماای مرداد و شهریور می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. سفرس خود گرده افشان می باشد.
سفرس در خاکهای شنی، لومی و رسی با زهکش خوب رشد می کند. همچنین این گیاه خاک ای اسیدی، خنثی و قلیایی را ترجیح می دهد. محیط رشدی این گیاه نیم سایه و یا تا حدی سایه می باشد.
کاربرد غذایی:
میوه سفرس را بصورت خام یا پخته می خورند. وقتی میوه ترش مزه سفرس سفت می باشد برداشت شده و از آن در مربا و کلوچه استفاده می کنند؛ با اینحال گاهی اوقات صبر می کنند تا میوه کاملا برسد و شیرین شود و سپس آنرا برداشت می کنند. اندازه میو گونه های وحشی سفرس 1 سانتی متر می باشد اما رقمهایی که توسط انسان کشت می شود حدودا 3 سانتی متر می باشد. برگ سفرس را بصورت خام مصرف می کنند. برگهای جوانتر و لطیف تر سفرس را در سالاد می ریزند(در مصرف برگها باید دقت کرد چون کمی سمی می باشد).
کاربرد دارویی:
میوه سفرس ضدیبوست می باشد. از برگ آن برای درمان سنگ استفاده می کنند. وقتی دخترانی که از عادات ماهیانه رنج می برند جوشانده برگ آنرا مصرف کنند درد عادت آنها تخفیف می یابد. برگ سفرس دارای مقادیری تانن می باشد که همانند قابض برای درمان اسهال خونی و جراحتها استفاده می شود.
کاربرد دیگر:
از مغز میوه بصورت ماسک صورت برای پوستهای چرب استفاده می کنند.
جزئیات کاشت:
سفرس در خاکهای لومی زهکشی شده و نسبتا مرطوب براحتی رشد می کند. سفرس PH حدود6 تا 6.5 را تحمل می کند؛ با اینحال آن در بیشتر خاکهای اسیدی و قلیایی رشد می کند. این گیاه در سایه هم رشد می کند ولی در اینگونه محیطها بخوبی میوه نمی دهد. در دوره کمون سفرس دمای 2 درجه زیر صفر را براحتی تحمل می کند. گلها و میوه های جوان بویژه وقتی در خاک قلیایی رشد می کند، در برابر یخ زدگی و کمبود پتاس حساس می باشند. پرندگان میوه سفرس را دوست دارند بنابراین باید از میوه آنها بخوبی مراقبت کرد. سفرس محیط مناسبی برای زنگ کاج می باشد و نباید در مجاورت درخت کاج کاشته شود. این درختچه در برابر قارچ عسلی مقاومت چندانی ندارد.
تکثیر:
بذر سفرس را موقعیکه در پاییز درون شاسی سرد می کارند. بذور انباری را به مدت 3 ماه در دمای صفر تا 5 درجه سانتی گراد، ماه استرافیکاسیون سرمایی داده و سپس بکارید. اگر انبار از نظر رطوبت و عوامل دیگر مناسب باشد بذر سفرس 17 سال یا بیشترزنده می ماند. نهالها را درون گلدانهای مجزا بکارید و تا وقتیکه به قدر کافی بزرگ شوند از آنها مراقبت بکنید و برای اولین زمستان درون شاسی سرد نگهداری بکنید. قلمه هایی به اندازه 10 تا 15 سانتی متر به همراه پاجوش ازچوبهای نیمه بالغ گرفته و درون شاسی بکارید. قلمهایی از چوبهای رسیده ببرید و در ماه های آبان و آذر درون شاسی سرد بکارید.
Ricinus communis - L. ,Castor-Oil Plant
12- کرچک (کرچک گیاهی کاملا سمی می باشد. وقتی تنها یک دانه ن توسط یک کودک خورده شود باعث مرگ ن کودک می شود. پوسته بذر ماده بسیار سمی و کشنده دارد که توسط نیروهای کا، گ،ب (سازمان جاسوسی شوروی) برای کشتن دشمن استفاده می شده است. برگها ماده سمی کمتری دارند. با توج به اینکه ماده سمی در آب قابل حل مشاهده می شود پس روغن آن ماده سمی ندارد.)
از خانواده Euphorbiaceae ، جنس Ricinus می باشد.
گستره:
آفریقا، منشا اصلی آن مشخص نشده است.
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه همیشه سبز کرچک تا 150 سانتی متر رشد می کند. کرچک در برابر یخ زدگی مقاومت کمی دارد. دوره گلدی از ماه تیر تا شهریورو دوره رسیدگی بذر آن از ماه شهریور تا آبان ماه می باشد. گلها یک پایه و گرده افشانی بوسیله باد صورت می گیرد. گیاه کرچک خود گرده افشان می باشد.
کرچک در خاکهای شنی، لومی، رسی و خیلی رسی زهکشی شده رشد می کند. این گیاه هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی را ترجیح می دهد. کرچک در سایه رشد چندانی ندارد.
کاربرد غذایی:
بذر کرچک 35 تا 55% روغن خوراکی دارد که در آشپزی از آن استفاد می کنند. این دانه سرشار از فسفر می باشد در مصرف آن باید دقت لازم را کرد.
کاربرد دارویی:
روغنی که از بذر کرچک می گیرند از دوسال قبل به عنوان ضد یبوست قوی مصرف می گردیده است. این روغن در عرض تا ساعت در همه افراد مشکل یبوست را برطرف می سازد. همچنین تاثیر خوبی بر روی سیستم گوارشی بدن دارد. روغن کرچک بویی ناخوشایند دارد و باعث توع و دل آشوبی در بعضی از مردم می شود. روغن این گیاه اثر خوبی روی شوره سر دارد. ژله ای که از روغن کرچک می سازند برای درمان مشکلات پوستی استفاده می شود و پوست را در برابر آماس و اکزما محافظت می کند. دانه کرچک، مسهل، کرم کش، ملین، ضدیبوست و تصفیه ساز می باشد؛ آنرا بر روی شقیقه می مالند که باعث فرونشاندن سردرد می شود. گاهی اوقات بذر را پودر کرده و مثل ضماد بر روی قسمتهای چرکین پوست قرار می دهند. جوشانده برگ و ریشه ضدسرفه، محلل و خلط آور می باشد. برگها را مثل ضماد بر روی سر می مالند و یا برای درمان دمل استفاده می کنند.
کاربرد دیگر:
بذر کرچک 30 تا 35% روغن خشک دارد که از آن در آشپزی، صنعت صابون سازی، کاغذای سمی مگس کش، رنگ سازی، واکس سازی و لاک الکل استفاده می کنند. مچنین بعنوان سوخت در موتور، و روان ساز استفاده می شود. روغن دهیدراته شده با روغن تونگ برابری می کند. از روغن هیدروژنه آن واکس، موم، کاغذکاربن، شمع و مداد مومی می سازند. از ساقه آن فیبری می گیرند که از آن کاغذ می سازند. وقتی کرچک در حال رشد می باشد، مگس را از خود دورمی کند. برگ کرچک عناصرحشره کشی دارد. سلولزی که از ساقه می گیرند، کاغذ و مقوا می سازند.
جزئیات کاشت:
کرچک خاک لومی شنی یا رسی با زهکش خوب و یک محیط کاملا آفتابی را ترجیح می دهد. این
گیاه به درجه حرارت 20 درجه سانتی گراد برای رشد خوب نهال نیاز دارد با اینحال اگر دما اگر به 38 درجه سانتی گراد برسد گیاه بذر خود را می ریزد. اگر کرچک می خواهد به خوبی دانه بدهد باید 140 تا 180 روز گرما در طول فصل رشد ببیند. گیاه کرچک در محیطی با بارندگی سالیانه 20 تا 429 سانتی متر، درجه حرارت بین 7 تا 27.8 درجه سانتی گراد و PH حدود 4.5 تا 8.3 رشد می کند. اگر آب کافی در دسترس گیاه قرار بگیرد، میانگین عملکرد آن 1 تن و در موارد استثنایی تا 5 تن در هر هکتار برای گیاه پیش بینی می شود. کشت این گیاه به دوران مصر باستان می رسد.
تکثیر:
بذرپاشی در اوایل بهار و درون گلخانه گرم و در گلدانها صورت می گیرد. وقتی آنها با مراقبت ما به قدر کافی بزرگ شدند درون گلدانها مجزا قرار گرفته و بعد از سرمای بهاره به محیط بیرون انتقال می یابد.بذر کرچک به مدت 2 تا 3 سال زنده می ماند.
Rosa rugosa - Thunb. , Ramanas Rose
13-رز خراسانی: (در اطراف بذر تارهایی که در بعضی از مردم حساسیت ایجاد می کند.)
از خانواده Rosaceae ، جنس Rosa می باشد.
گستره:
شرق آسیا
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه خزان دار تا 2 متر رشد می کند. رز خراسانی در برابر یخ زدگی حساسیت نشان نمی دهد. گلدهی این گیاه از خرداد تا مرداد و رسیدگی بذر آن از مرداد تا مهرماه می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیل حشرات صورت می گیرد. گیاه خود گرده افشان می باشد.
رز خراسانی در خاکهای شنی، لومی، رسی و خیلی رسی زهکشی شده رشد می کند. این گیاه در هرنوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. محیط رشدی این گیاه نیمه سایه یا بدون سایه می باشد. رز خراسانی در برابر بادهای بحری مقاومت خوبی دارد.
کاربرد غذایی:
میوه خیلی شیرین رز خراسانی را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. میوه 25 میلی متر اندازه دارد و سرشار از ویتامین سی می باشد(در خوردن میوه باید دقت کرد). گلهای رز را بصورت خام یا پخنه می خورند. از گل در ژله ها و مرباجات استفاده می کنند. قبل از استفاده انتهای سفیدرنگ تلخ گلبرگ را بردارید. بذر رز منبع خوب ویتامین E مي باشد(تارهای ظریف روی بذر را بگیرید). شاخه های جوان رز را همانند سبزی های معطر مصرف می کنند. این شاخه هها را در بهار وقتیکه ظریف هستند برداشت می کنند. از میوه رز چایی خوشمزه می سازند. از برگ رز خراسانی نیز چایی درست می کنند.
کاربرد دارویی:
از برگ رز خراسانی برای درمان اشخاص تب داراستفاده می کنند. گلها بر روی طحال و کبد اثر می گذارد و گردش خون را ترفیع می بخشد. از آنها بصورت مصرف داخلی برای درمان کم اشتهایی و گوارش و مشکلات وابسته به قاعدگی که ناشی از انرژی زیاد کبد می باشد، استفاده می کنند. از ریش رز برای درمان سرفه استفاده می کنند. میو رز خراسانی سرشار از ویتامینها و مواد معدنی بالجمله ویتامینهای A، C و E و فلاونوئیدها و دیگر ترکیبات فعال کننده می باشد؛ آن همچنین منبع خوب اسیدهای چرب ضروری می باشد. طبق بررسی هایی که انجام شده نشان داده که از پیشرفت سرطان و یا وقوع سرطان جلوگیری می کند.
کاربرد دیگر:
این گیاه مانند پرچین یا دیوار مورد استفاده قرار می گیرد. رز خراسانی در برابر بادهای دریایی مقاومت خوبی دارد ولی در زمستان کاملا بی برگ می شود.
جزئیات کاشت:
رز خراسانی خاک سبک زهکشی شده را می پسندد ولی در اکثر خاکها رشد خوبی دارد. اگر زمین زهکشی نباشد رشد چندانی نمی کند. گفته می شود رز تا 50 درجه زیر صفر را براحتی تحمل می کند و مقاومت خوبی در برابر بیماری دارد. رز گیاهی تزیینی می باشد و گلهای آن عطر خوبی دارد. این گیاه با پیاز، جعفری و اسپرک به خوبی رشد می کند. وقتی سیر در نزدیک آن کاشته شود از نفوذ بیماری و حشرات به داخل آن جلوگیری می کند. جنسهای این گیاهان در برابر قارچ عسلی حساسیت نشان می دهند.
تکثیر:
2 سال طول می کشد تا بذررزخراسانی جوانه بزند. یک راه برای کاهش این زمان استرافیکاسیون در پیت نم دار به مدت 2 تا 3 هفته و در دمای 27 تا 32 درجه می باشد؛ سپس آن را در درجه حرارت 3 درجه سانتی گراد برای 4 ماه بعدی قرار می دهند تا جوانه زنی شروع بشود. همچنین می توان بذر را سبز(وقتی که کاملا رسیده است ولی خشک شده نیست) برداشت کرده و فورا بکارید تا در اواخر زمستان جوانه بزند(این روش هنوز در حال بررسی می باشد). نشا ها را درون گلدانهای جدا ازهم قرار داده و تا وقتی که آنها به قدر کافی بزرگ شوند از آنها مراقبت بکنید. اگر اندازه گیاه به 25 سانتی متر رسید آن را در تابستان به محیط بیرون انتقال بدهید در غیر این صورت آنها را درون شاسی سرد قرار بدهید تا زمستان را در آن بگذراند و در بهار بعدی به محیط بیرون انتقال بدهید. قلمه هایی به همراه پاجوش از چوبهای نیمه بالغ می گیرند را در تیرماه درون شاسی محافظت شده می کارند. زمستانگذرانی گیاهان در شاسی و و انتقال آنها به بیرون در بهار بعدی صورت می گیرد. شاخه های به ضخامت مداد که اندازه آن 20 تا 25 سانتی متر می باشددرون شاسی سرد بکارید. تقسیم پای گیاه در دوره خواب صورت می گیرد. خوابانیدن هم صورت می گیرد.
Sanguisorba minor - Scop. , Salad Burnet
14- مشکک:
از خانواده Rosaceae ، جنس Sanguisorba می باشد.
گستره:
اروپا، ارمنستان و ایران
ویژگیهای فیزیکی:
مشکک چندساله همیشه سبز تا 60 سانتی متر رشد می کند. این گیاه در برابر یخ زدگی حساسیت چندانی نشان نمی دهد. دوره گلدهی مشکک از اردیبهشت تا مرداد و بذور از تیرتا شهریورماه می رسند. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله زنبورها صورت می گیرد. گیاه خود گرده افشان می باشد.
مشکک در خاکهای شنی، لومی و رسی با زهکش خوب و حتی در خاکهای فقیر رشد می کند. این گیاه در هر نوع خاک اسیدی، خنثی، قلیایی و خیلی قلیایی رشد می کند. مشکک در سایه رشد چندانی ندارد. این گیاه در در برابر بادهای بحری مقاومت خوبی دارد.
کاربرد غذایی:
برگها و شاخه های جوان مشکک را بصورت خام یا پخته می خورند(بهتراست انها را قبل از اینکه به گلدهی برود مصرف بکنید)؛ همچنین از آنها در سالاد برای تزیین، اضافه می شود به سوپ یا اینکه در نوشیدنی های خنک استفاده می شود. نهال های جوان را می جوشانند و بعد می خورند. در تابستان داغ طعمی تلخ دارد ولی در زمستان مزه خوبی دارد. برگها 5% پروتئین، 1.2% اسیدچرب، 11% کربوهیدرات، 1.7% خاکستر، 74.5% آب دارد. از برگهای خشک شده آن چای می سازند.
کاربرد دارویی:
ریشه و برگ مشکک، قابض، معرق، بندآور خون، می باشد(ریشه اثر بیشتری دارد). این گیاه هر نوع خونریزی را سریعا قطع می کند. از دم کرده آن برای درمان نقرس و رماتیسم استفاده می کنند. برگهای مشکک را می توان تازه برداشت کرده و یا اینکه در تیرماه آنها برداشت کنید و خشک بکنید تا بعدا استفاده بکنید. از دم کرده برگها برای درمان آفتاب سوختگی یا مشکلات پوستی همانند اکزما استفاده می کنند.
کاربرد دیگر:
مشکک سیستم ریشه ای وسیعی دارد که باعث می شود فرسایش کنترل شود. از آن همچنین برای تعمیر و کنترل خاکهای خشک یا فرسایش یافته استفاده می کنند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
مشکک خاکهای آهکی خشک را ترجیح می دهد اما در بیشتر خاکهای خوب رشد می کند.
بذر این گیاه در اسفند تا فروردین ماه یا شهریور و مهرماه ماه کاشته می شود. جوانه زنی در 3هفته صورت می گیرد. نهالها را وقتی به قدر کافی بزرگ شدند درون گلدان قرار بدهید و بعد در بهار یا اوایل تابستان به محیط بیرون انتقال بدهید؛ همچنین می توان بذر را در بهار یا پاییز مستقیما در زمین اصلی کاشت. تقسیم گیاه در بهار صورت می گیرد.
Secale cereale - L. , Rye
15- چاودار:
از خانواده Gramineae ، جنس Secale می باشد.
گستره:
غرب آسیا(منشا اصلی آن مشخص نیست.)
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه یکساله تا 180 سانتی متر رشد می کند. چاودار در برابر یخ زدگی مقاومت چندانی ندارد. دوره گلدهی چاودار از اردیبهشت تا تیرماه و دوره رسیدگی آن از مرداد تا شهریور می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله باد صورت می گیرد.
کاربرد غذایی:
دانه چاودار را می پزند. در شمال اروپا از آن نان می سازند. بذر چاودار به ازا هر 100 گرم غذا، 13.2گرم پروتئین، 38 کالری انرژی، 2.5گرم اسیدچرب، 82.5گرم کربوهیدرات، 2.2 گرم فیبر، 2 گرم خاکستر و 44 میلی گرم کلسیم، 400 میلی گرم فسفر، 4 میلی گرم آهن، 524 میلی گرم پتاسیم و 0.4 میلی گرم تیامین، 0.24 میلی گرم ریبو فلاوین و 1.8 میلی گرم نیاسین دارد. دانه مقداری گلوتن نه به اندازه گندم دارد. بذر چاودار را جوانه دار کرده و در سالاد استفاده می کنند. مالت، ماده شیرینی که بوسیله جوانه دار شدن بذر تولید می شود. از بذر برشته شده می توان بجای قهوه استفاده کرد.
کاربرد دارویی:
بذر چاودار درون ضمادی می ریزند و از آن برای درمان تومورها استفاده می کنند. بذر بواسطه پوشش فیبری اش خاصیت ضد یبوستی دارد.
کاربرد دیگر:
از کاه چاودار بعنوان سوخت استفاده می کنند؛ همچنین از آن کاغذ، کلاه و حصیرمی سازند. از کاه در پرورش قارچ، بستر تشک و غیره نیز می سازند. گیاه بواسطه رشد سریعش کود سبز خوبی نیز می باشد.
جزئیات کاشت و تکثیر:
چاودار در بیشتر خاکهایی که زهکشی شده و محیطش آفتابی می باشد، رشد می کند. این گیاه در برابر خشکی مقاومت خوبی دارد. گزارش شده است که چاودار در محیطی با بارندگی سالیانه 22 تا 176 سانتی متر، PH حدود 4.5 تا 8.2 و درجه حرارت بین 4.3 تا 21.3 درجه سانتی گراد رشد می کند. میانگین عملکرد آن از کشوری به کشور دیگر فرق می کند و حدودا 1.6 تن به ازا هر هکتار می باشد(7 تن در هر هکتار هم گزارش شده است).
بذر چاودار را در اسفندماه یا مهرماه در زمین اصلی می کارند. این گیاه در عرض 2 هفته جوانه می زند.
Smilacena racemosa - (L.)Desf. ,False Spikenard
16- سنبل هندی دروغی :
از خانواده Convallariaceae ، جنس Smilacena می باشد.
گستره:
آمریکای شمالی
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه چندساله تا 60 سانتی متر رشد می کند. گلدهی سنبل هندی دروغی در ماه های اردیبهشت و خرداد و بذرها هم از مرداد تا مهرماه می رسند. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد.
سنبل هندی دروغی در خاکهای شنی، لومی و رسی با زهکش خوب رشد می کند. همچنین این گیاه در هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی و درمحیطی کاملا سایه یا نیم سایه رشد می کند.
کاربرد غذایی:
میوه سنبل هندی دروغی را یا خام و یا اینکه آنرا پخته و درون ژله و ملاس قرار می دهند و استفاده می کنند. میوه آن از نخود کوچکتر است و درون نیامهایی قراردارد و به آسانی برداشت می شود. میوه طعمی تلخ و شیرین دارد. میوه سرشار از ویتامین می باشد. در خوردن میوه خام باید دقت لازم را کرد چون وقتی به مقدار زیاد خورده شود خاصیت ضد یبوستی بالایی دارد. وقتی این میوه پخته شود خاصیت ضدیبوستی آن کاهش می یابد. برگهای جوان سنبل هندی دروغی را هم بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. ریشه این گیاه را می پزند(ریشه را درآب قلیایی خیسانده تا طعم ناگوار آن از بین برود). این ریشه ها را می توان همانند سیب زمینی خرد و یا اینکه از آن ترشی درست کرد.
کاربرد دارویی:
سنبل هندی دروغی در آمریکای شمالی برای درمان بسیاری از بیماری ها بکار می رود. از این گیاه برای پیشگیری از بارداری وبندآوردن خون استفاده می کنند. جوشانده آن در درمان سرماخوردگی بکار می رود. اگر یک زن نیمی از یک فنجان چای برگ سنبل هندی را در طول هفته بخورد از حاملگی او جلوگیری می شود. وقتی برگهای تازه را له بکنید ضمادی درست می شود که از خونریزی جلوگیری می کند. از ریشه نیز چایی درست می شود که بی نظمی های قاعدگی را تنظیم می کند. ریشه سنبل هندی دروغی، دردنشان، ضدرماتیسم، پیش غذا، پالاینده خون، تصفیه کننده و مقوی می باشد. گفته می شود جوشانده آن برای درمان رماتیسم، مشکلات کلیه ای بسیار مفید می باشد و وقتی در یک روز چند بار آن را مصرف بکنید مشکلات قلبی و سرطان را می تواند درمان کند. بخوری از ریشه های سوخته این گیاه ساخته می شود که با تنفس آن می توان سردرد و مشکلات کلی بدن را درمان کرد. وقتی ریشه خشک شده را پودر کنید می توان آنرا بر روی زخمها قرار بدهید. ضماد ریشه را بر روی بند ناف بریده نوزاد می گذارند تا زودتر بهبود یابد؛ همچنین بر روی بریدگی، زخم و جراحت هم قرار می
گیرد. وقتی ریشه را دم بکنید و اجازه بدهید سرد شود آنرا بر روی چشمهای زخمی قرار بدهید.
کاربرد دیگر:
سنبل هندی دروغی اطراف خود را تا 45 سانتی متر از هر طرف می پوشاند و بدین خاطر پوشاننده خوبی می باشد و از فرسایش جلوگیری می کند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
سنبل هندی دروغین براحتی رشد می کند و به یک خاک عمیق غنی از هوموس و نسبتا مرطوب نیاز دارد. توجه داشته باشید که خاک آن در طول فصل رشد نباید خشک بشود. این گیاه تا 20 درجه زیر صفر را تحمل می کند.
بذر این گیاه را همانسان که می رسد درون شاسی سرد بکارید. بذر به آهستگی در مدت 18 ماه جوانه می زند. طول جوانه زنی بذور انباری 24 ماه یا بیشتر می باشد. نهالها را درقسمتهای سایه دار درون گلخانه بکارید و برای سال اول تغذیه آبکی و سرک به نهال ها بدهید. گیاهان جوان را در پاییز وقتیکه در خواب می باشند، درون گلدانهای مجزا و در سایه گلخانه قرار بدهید. تقسیم گیاه در بهار یا اوایل پاییز صورت می گیرد. قسمتهای بزرگتر را می توان مستقیما در محیط اصلی بکارید ولی قسمتهای کوچکتر را درون شاسی سرد و در محیط سایه دار قرار بدهیدو در تابستان به درون زمین اصلی انتقال بدهید.
Stachys affinis - Bunge. ,Chinese Artichoke
17- سنبله ای :
از خانواده Labiatae ، جنس Stachys می باشد.
گستره:
شرق آسیا
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه چندساله تا 45 سانتی متر رشد می کند. سنبله ای در برابر سرمازدگی حساسیت نشان می دهد. این گیاه برگهای خود را از اردیبهشت تا آبان ماه حفظ می کند و دوره گلدهی آن در ماه های تیر و مرداد می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد.
سنبله ای در خاکهای شنی، لومی و رسی با زهکش خوب رشد می کند. همچنین این گیاه در هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. محیط رشدی این گیا نیم سایه یا بدون سایه می باشد.
کاربرد غذایی:
غده های زودهضم و خوشمزه سنبله ای را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. این غده ها 5 تا 8 سانتی متر درازا و 2 سانتی متر پهنا دارند. غده ها وقتی در معرض هوا قرار بگیرند سریعا تغییر رنگ می دهند و گفته می شود که مز آن نیز تغییر می کند. عملکرد این غده ها در هر متر مربع 1 کیلوگرم می باشد. برگها را می پزند.
کاربرد دارویی:
ریشه خشک و پودر شده سنبله ای مسکن می باشد. از کل گیاه برای درمان سینه پهلو و سرماخوردگی استفاده می کنند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
سنبله ای خاکهایی که خوب زهکشی شده و در محیط آفتابی قرار دارد می پسندد. این گیاه در برابر اشباع خاک در زمستان تحمل چندانی نشان نمی دهد. این گیاه در اسفندماه کاشته می شود و در مهرماه برداشت می شود.
بذر سنبله ای را در بهار درون شاسی سرد می کارند. نشاها را درون گلدانهای مجزا بکاریدو تا وقتیکه به قدر کافی بزرگ شوند از آنها مراقبت بکنید. اگر نشا ها به قدر کافی رشد کردند آنها را در تابستان در محیط اصلی بکارید و در غیر این صورت اجازه بدهید نشاها زمستانگذرانی را درون شاسی سرد بگذارند و در اواخر بار آنها را درون زمین اصلی بکارید. وقتی غده ها در خواب هستند را می توان کاشت تا گیاه جدیدی ایجاد شود.
Streptopus amplexifolius - (L.)DC. , Wild Cucumber
18- خیار وحشی:
از خانواده Convallariaceae ، جنس Streptopus می باشد.
گستره:
اروپا، شرق آسیا، آمریکای شمالی
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه چندساله تا 1 متر رشد می کند. گلدهی خیار وحشی از اردیبهشت تا تیرماه و بذور در ماه های شهریور و مهرماه می رسد. گلها دوجنسی می باشد.
خیار وحشی در خاکهای شنی و لومی و در هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. این گیاه در محیط کاملا آفتابی و نیم سایه رشد می کند.
کاربرد غذایی:
میوه خیار وحشی را بصورت خام و یا اینکه آنرا می پزند و درون سوپ می ریزند. اگر میوه را به مقدار زیاد بخورید خاصیت ضد یبوستی در بدن شکل می گیرد. شاخه های لطیف جوان گیاه را درون سالاد می ریزند. ریشه گیاه را بصورت خام می خورند.
کاربرد دارویی:
میوه خیار وحشی مسهل می باشد. دم کرده ساقه و میوه را برای درمان دل آشوبی استفاده می کنند. دم کرده کل گیاه برای درمان دردهای معده ای و بی اشتهایی بکار می رود. دم کرده ترکیبی گیاه برای درمان مشکلات کلیوی و سوزاک بکار می رود.
جزئیات کاشت و تکثیر:
خیارفرنگی در خاک شنی که دارای مواد آلی باشد بخوبی رشد می کند.
بذر خیار فرنگی را وقتیکه در تابستان می رسد درون شاسی سرد بکارید. بذر بویژه اگر جزء بذور انباری باشد به آرامی جوانه می زند(گاهی اوقات تا 18 ماه طول می کشد). نشا ها را تا موقعیکه رشد بکند درون گلدهانهای مجزا و در قسمت سایه دار گلخانه و یا درون شاسی سرد قرار بدهید. بهتر است گیاه را وقتی که ریشه آنها بخوبی رشد نکرده و در دوره خواب می باشد به محیط اصلی انتقال بدهید. تقسیم گیاه در دوره رشد و در اوایل بهار صورت می گیرد. قسمتها بزرگتر را مستقیما درون زمین اصلی بکارید.
Tanacetum parthenium - (L.)Sch.Bip. , Feverfew
19- گاوچشم:
از خانواده Compositae ، جنس Tanacetum می باشد.
گستره:
از جنوب شرقی اروپا تا آسیا
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه چندساله تا 60 سانتی متر رشد می کند. گاوچشم در برابر سرمازدگی حساسیت چندانی نشان نمی دهد. دور گلدهی این گیاه در ماه های تیر و مرداد و بذور در مرداد و شهریور می رسد. گلها دو جنسی و گرده افشانی بوسیله زنبورها و حشرات صورت می گیرد. گیاه خود گرده افشان می باشد.
گاوچشم خاکهای سبک، لومی و رسی با زهکش خوب را ترجیح می دهد. این گیاه در خاکهای اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. گاوچشم نمی تواند در سایه رشد کند. این گیاه در برابر بادهای تند مقاومت خوبی دارد و در برابر بادهای بحری مقاومت چندانی نشان نمی دهد.
کاربرد غذایی:
گلهای خشک شده بعنوان چاشنی درون شیرینی ها و چای می سازند.
کاربرد دارویی:
گاوچشم بخاطر درمان سردردهای میگرنی و رماتیسم شهرت زیادی پیدا کرده است. برگها و قسمتهای گل دهنده گیاه ضداختلاج، ملین، بادشکن، قاعدگی آور، مسکن، محرک، اشتهاآور و ضد کرم می باشد. وقتی گاوچشم درون گلدهی می باشد می توان آنرا جمع کرده و خشک نموده تا بعدا مصرف بکنید(در مصرف آن باید دقت کرد). اگر برگهای تازه را مصرف بکنید باعث آماس پوست ودهان زخم می گردد(زنان باردار نباید از آن استفاده بکنند). چایی که از کل گیاه درست می شود برای درمان ورم مفاصل، سرماخوردگی و تب و هیجانات استفاده می شود؛ همچنین باعث تنظیم قاعدگی و آرامش می شود. وقتی آنرا دم بکنید می توان پای ورم دار را با آن شستشو داد. تنتور آن بصورت مصرف خارجی برروی قسمتهای کوبیده شده قرار می گیرد. جویدن یک تا 4 برگ ان در هر روز سردردمیگرنی را کاهش می دهد.
کاربرد دیگر:
جوانه گل خشک شده گاوچشم منبع حشره کشی می باشد(یک فنجان گل خشک شده را در یک لیتر آب صابون داغ به مدت یک ساعت قرار بدهید). از گیاه روغن ضروری بدست می آید که از آن در عطرسازی استفاده می کنند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
گاوچشم گیاهی است که به آسانی رشد می کند. این گیاه در روی دیوار هم رشد می کند.
بذر را در بهار درون گلخانه بکارید و تنها روی بذر و بپوشانید و اجازه ندهید تا خاک خشک شود. تا وقتی آنها به قدرکافی بزرگ شوند از آنها مراقبت بکنید و در اوایل تابستان بعد از سرمای بهاره به محیط بیرون انتقال بدهید. اگر به مقدار کافی بذر دارید آنها را در بهار بکارید. تقسیم گیاه در بهار صورت می گیرد.
Torreya nucifera - (L.)Siebold.&Zucc. , Kaya
20- کایا:
از خانواده Cephalotaxaceae ، جنس Torreya می باشد.
گستره:
آسیای شرقی
ویژگیهای فیزیکی:
درخت همیشه سبز کایا تا 20 متر رشد می کند. درخت کایا برگ خود را درتمام طول سال حفظ و می کند و بذر آن از شهریور تا آبان ماه می رسد. گلها یک پایه و گرده افشانی بوسیله باد صورت می گیرد. گیاه خودگرده افشان می باشد.
درخت کایا در خاکهای شنی، لومی و رسی رشد می کند. در ضمن این درخت در هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. این درخت در محیط کاملا سایه یا نیم سایه رشد می کند.
کاربرد غذایی:
بذر درخت کایا خام یا پخته و در صنعت شیرینی سازی استفاده می شود. این بذور خوشمزه می باشد و به مقدار زیاد خورده می شود ومصرف زیا د آن خاصیت ضدیبوستی در بدن ایجاد می کند. از بذر، روغن خوراکی می گیرند.
کاربرد دارویی:
بذردرخت کایا کرم کش می باشد. از آن برای درمان انواع انگل ها مثل کرم روده، کرم کدو، کرمک و انواع کرم های گرد استفاده می کنند.گیاه مسکن، بادشکن، گوارشی، ضدیبوست و برای بدن مفید می باشد.
جزئیات کاشت و تکثیر:
درخت کایا در خاکهای باغی بخوبی رشد می کند. این درخت برای رشد بهتر به تابستان داغ و مرطوب نیاز دارد.
بهتر است بذر را موقعیکه می رسد، درون شاسی سرد بکارید. بذور انباری به استرافیکاسیون سرمایی برای جوانه زنی نیاز دارد و این دوره تا 18 ماه طول می کشد. نهال ها را درون گلدانهای مجزا بکارید و درون سایه روشن درون گلخانه قرار بدهید. وقتی اندازه نهال به 20 سانتی متر رسید در اوایل تابستان در محیط اصلی بکارید. قلمه هایی را که از چوبهای نیم بالغ می گیرید در اواخر تابستان بکارید(قلمه ها بخوبی رشد نمی کنند). خوابانیدن نیز در گیاه صورت می گیرد.
Tussilago farfara - L. , Coltsfoot
21- حشیشه السعال : (اگر این گیاه به مقدار زیاد خورده شود اثرات سمی روی انسان می گذارد. در این گیاه آلکالوئید پیرولیزیدین دارد و پیشنهاد می شود این گیاه در پزشکی هم نباید استفاده شود.)
گستره:
اروپا، شمال آفریقا، غرب و شمال آسیا
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه چندساله تا 22 سانتی متر رشد می کند. دوره گلدهی حشیشه السعال بهمن ماه تا فروردین و بذرها از اسفندماه تا اردیبهشت می رسد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله زنبور و حشرات صورت می گیرد. گیاه خودگرده افشان می باشد.
حشیشه السعال در خاکهای شنی، لومی و رسی و حتی در خاهای خیلی رسی رشد می کند. این گیاه ر نوع خاک اسیدی، خنثی، قلیایی و حتی خیلی قلیایی را می پسندد. آن می تواند در محیط بدون سایه و نیم سایه رشد می کند. حشیشه السعال در برابر بادهای بحری مقاومت خوبی دارد.
کاربرد غذایی:
جوانه های گل و گلهای جوان و برگهای جوان حشیشه السعال را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. برگها را به سالاد وسوپ اضافه می کنند. از برگها و گلهای خشک شده چایی خوشبو می سازند. از برگ خاکستر شده بجای نمک استفاده می کنند. ساقه های زیرزمینی باریک آن شیرین می باشد.
کاربرد دارویی:
حشیشه السعال اثر تسکین دهنده و خلط آور دارد و در اروپا برای درمان دردهای قفسه سینه استفاده می شود. برگ و ساقه های گل دهنده حاوی موسیلاژ می باشد. الکالوئید پیرولیزیدین اثر سمی بر روی کبد می گذارد اما وقتی جوشانیده شود اثر آن بیشتر می شود. گلهای این گیاه نباید استفاده کرد مگر اینکه تحت نظارت خاصی صورت بگیرد . استفاده از برگها از مدت 4 تا 6 هفته نباید فراتر برود. زنان باردار م نباید از ان استفاده بکنند. تحقیقات جدید نشان داده ک موادی که از گیاه استخراج می شود مقاومت بدن را بالا می برد. در یک آزمایش که در چین صورت گرفته نشان داده است که 75% بیمارانی که از تنگی نفس رنج می بردند بعد از استفاده از این گیاه وضعیت آنها بهتر شده است. برگها را در اردیبهشت و اول خرداد برداشت می کنند و گلها را وقتی که کاملا بازشدند برداشت می کنند. حشیشه السعال بویژه برای درمان آمفیزم مزمن بکار می رود. از گلها ضمادی می سازند که بر روی مشکلات پوستی بویژه اکزما، زخم و جراخات، نیش زدگی حشرات و آماس ها اثر خوبی می گذارد.
کاربرد دیگر:
برگهای نرم پایینی حشیشه السعال بعنوان چاشنی عمل می کند و اگر آنرا در یک پارچه مندرس و در شوره قلمی بپیچانید و در نور آفتاب خشک بکنید مواد آتش زنه عالی ساخته می شود. سیستم ریشه ای گیاه بسیار وسیع می باشد و برای تثبیت خاک مناسب می باشد. از برگها بخاطر خواصش در کمپوست استفاده می کنند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
حشیشه السعال به آسانی و در بیشتر خاکهایی که در محیط کاملا آفتابی قرار دارد رشد می کند. این گیاه تا 29 درجه سانتی گراد زیر صفر را تحمل می کند.
بذر این گیاه را در اوایل بهار یا پاییز در زمین اصلی می کارند. گیاهی می باشد که سریع پخش می شود. تقسیم ریشه ها بسیار راحت می باشد و در هر موقعی از سال امکان پذیر می باشد. این قسمتها را به طور مستقیم می توان کاشت.
Typha angustifolia - L. , Small Reed Mace
22- لویی کوچک
از خانواده Typhaceae ، جنس Typha می باشد.
گستره:
در عرض جغرافیایی 30 درجه در جهان
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه چندساله تا 3 متر رشد می کند. دوره گلدهی لویی در ماهای خرداد و تیرماه می باشد. گلها یک پایه و گرده افشانی بوسیله باد صورت می گیرد. این گیاه برای طبیعت جذاب می باشد.
لویی در خاکای شنی، لومی و رسی و هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. لویی در سایه رشد چندانی ندارد. لویی در آب هم رشد می کند.
کاربرد غذایی:
ریشه لویی را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. آنرا مثل سیب زمینی در آب می جوشانند و می خورند. ریشه این گیاه را خشک و پودر نموده و بعنوان غلیظ ساز در سوپ و یا اینکه آنرا در آرد غلات می ریزند و یا از آن بیسکویت می سازند(سرشار از پروتئین می باشد). پایه ساقه رسیده لویی را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. از بذر لویی روغن خوراکی می گیرند. دان گرده این گیاه را بصورت خام یا پخته می خورند.
کاربرد دارویی:
گرده لویی ادرارآور، قاعدگی آور و خون بند می باشد. بصورت مصرف داخلی برای درمان سنگ کلیه، خونریزی های داخلی، قاعدگی های دردآور، خونریزی های غیرطبیعی رحمی، ورم چرکی و سرطان سیستم لنفاوی بکار می رود. باید توجه داشت که زنان باردار نباید آن را مصرف بکنند. بصورت مصرف خارجی برای درمان کرم کدو، اسهال و صدمات بکار می رود. از دم کرده ریشه برای درمان سنگ مثانه استفاده می کنند.
کاربرد دیگر:
ساقه ها و برگهای لویی کاربرد زیادی دارد و از آنها برای عایق بندی پشت بام خانه و همینطور کاغذ، بوریا، حصیر و صندلی می سازند. رشته های طریف میوه را در بالش می گذارند. گلهای ماده را برای ایجاد جرقه در آتش زنه استفاده می کنند. گرده خاصیت آتش زنی بالایی دارد و از ان در آتش بازی استفاده می کنند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
لویی کوچک به اسانی در هر نوع خاک و محیط آبی تا عمق 15 سانتی متر رشد می کند. محیط رشد این گیاه باید وسیع باشد تا بخوبی رشد بکند.
بذر لویی بصورت سطحی در گلدان می کارند و تا 3 سانتی متر آب در روی ان می ریزند. به همان سان که نشاها بزرگتر می شوند عمق آب بذر هم باید بیشتر شود. گیاه را در تابستان از درون گلدان خارج می کنند. تقسیم گیاه در بهار صورت می گیرد. شاخه های جوانی که 10 تا 30 سانتی متر درازا دارند و اقلا تعدادی ریشه دارند را بطور مستقیم بکارید.
Yucca baccata - Torr. , Spanish Bayonet
23- یوکا: (ریشه گیاه مقداری ساپونین دارد. با اینحال ساپونین بواسطه اینکه کمتر توسط بدن جذب می شود سمیت آن کم می باشد. ساپونین در لوبیا نیز وجود دارد. مقدار زیاد ساپونین سمی می باشد و باعث می شود که ماهی ها بمیرند.)
از خانواده Agavaceae ، جنس Yucca می باشد.
گستره:
جنوب غربی آمریکای شمالی
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه همیشه سبز تا 90 سانتی متر رشد می کند. یوکا بر گ خود را در تمام طول سال حفظ می کند و دوره گلدهی آن در مردادماه می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله دست صورت می گیرد.
یوکا در خاک های شنی، لومی و رسی با زهکش خوب و حتی در خاکهای فقیر رشد می کند. این گیاه هر نوع خاک اسیدی، خنثی و قلیایی را ترجیح می دهد. در سایه نیز رشد چندانی ندارد.
کاربرد غذایی:
میوه کاملا رسیده یوکا را بصورت خام، پخته یا خشک شده در زمستان بکار می برند. در قبایل آمریکای شمالی بعنوان غذای اصلی مطرح می باشد. میوه بزرگ، گوشتی، شیرین و خوشمزه می باشد. اندازه میوه 17 سانتی متر می باشد. از این میوه نان شیرینی می سازند. میوه پخته را در کیک می ریزند و یا اینکه آنرا خشک کرده و بعدا استفاد می کنند. استفاده مقدار زیادی از میوه باعث اسهال می شود. میوه خشک شده را در آب حل کرده و به عنوان نوشیدینی از آن استفاده می کنند. جوانه های گل را می پزند(مزه صابونی دارند). گلهای پیرتر خوشمزه تر هستند. این گلها سرشار از شکر می باشد. گلها را قبل از بارندگی تابستانه برداشت می کنند. بذر را می پزند. بذریوکا را برشته کرده و در آب می جوشانند. برگهای جوان را پخته و بعنوان چاشنی در سوپ استفاده می کنند.
کاربرد دارویی:
دم کرده برگهای کوبیده شده را برای درمان تهوع استفاده می کنند. میوه ضدیبوست می باشد.
کاربرد دیگر:
فیبری از برگ گیاه می گیرند که از آن طناب، سبد و کلاه می سازند. از تکه های برگ برای تزیین کوزه استفاده می کنند. برگهای خشک شده یوکا را در صمغ می جوشانند و بعد سخت شده و پودر کرده و درون آب قرارداده و از ان سبد ضد آب می سازند. ریشه سرشار از ساپونین می باشد، سپس آنرا بفشارید ودر آب قرار بدهید که از آن صابون درست می شود(این صابون برای شستشوی مو مناسب می باشد).
جزئیات کاشت و تکثیر:
یوکا در هر خاکی رشد می کند ولی خاک لومی شنی بهترین خاک برای آن می باشد. این گیاهان مقاوم به خشکی می باشد. تاجهای مجزا یکبار گل می دهند و بعد از گلدهی از بین می روند.
بذر یوکا در بهار درون گلخانه می کارند. بذر یوکا را بمدت 24ساعت در آب گرم بخیسانید تا زمان جوانه زنی کاهش یابد. این بذور در دمای 20 درجه سانتی گراد در مدت یک تا 12 ماه جوانه می زند. جوانه ها را در گلدانهای مجزا بکارید و تا وقتیکه به قدر کافی بزرگ شود از آنها در گلخانه یا شاسی سرد مراقبت بکنید و اجازه بدهید یک یا دو زمستان را در آنجا بگذراند. گیاه را در اوایل تابستان خارج کرده و از آن در برابر سرما محافظت بفرمایید. قلمه زنی از ریشه در اواخر زمستان یا اوایل بهار گرفته می شود. تقسیم پای گیاه در اواخر بهار صورت می گیرد. قسمتهای بزرگتر را مستقیما می کارند ولی از قسمتهای کوچکتر محافظت کرده تا بخوبی رشد بکنند و بعدا بکارید.
Ammi visnaga - (L.)Lam. ,Visnaga
24- خلال دندان: (در بعضی از مردم، پوست با شیره خلال دندان باعث حساسیت و آماس پوستی می شود. )
از خانواده Umbelliferae ، جنس Ammi می باشد.
گستره:
مرکز اروپا، غرب آسیاو شمال آفریقا
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه یکساله یا دوساله تا 75 سانتی متر رشد می کند. گلدهی خلال دندان از ماه تیر تا شهریور می باشد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. این گیاه خود گرده افشان می باشد.
خلال دندان درخاکهای شنی، لومی و رسی با زهکش خوب رشد می کند. این گیاه در هر نوع خاک اسیدی، خنثی، قلیایی و خیلی قلیایی رشد می کند و محیط رشدی ان نیم سایه یا بدون سایه می باشد.
کاربرد غذایی:
برگهای خلال دندان را بصورت خام مصرف می کنند. اگر آنرا بجویید بوی خوشی از آن ساطع می شود.
کاربرد دارویی:
خلال دندان اثر سست کننده بر روی ماهیچه ها می گذارد و قرنها برای کم کردن دردهای مشقت بار ناشی از سنگ های کلیوی بکار برده می شود. تحقیقات جدید این قضیه را تایید کرده است. خلال دندان خلین دارد که از آن داروهایی برای آسم می سازند. بذر این گیاه ادرارآور و آب کننده سنگها می باشد. مصرف بذر بصورت داخلی اثر ضداختلاجی قوی روی ماهیچه های کوچک نایچه ای می گذارد. آن همچنین نایچه و آوندهای ادراری و خونی را بدون اثر بر فشار خون باز می کند. از بذر گیاه برای درمان آسم، گلودرد، تصلب شرایین و سنگهای کلیوی استفاده می کنند. با شل کردن عضلات پیشابی خلال دندان دردهای ناشی از سنگهای کلیوی را کم کرده و کمک می کند سنگها به درون مثانه بروند. بذر خلال دندان را در اواخر تابستان قبل از اینکه آنها کاملا برسند برداشت کرده و سپس خشک کرده تا بعدا استفاده بکنید.
کاربرد دیگر:
ساقه های میوه دهنده را بعنوان خلال دندان استفاده می کنند. از بذر گیاه برای تمیز کردن دندان استفاده می کنند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
خلال دندان خاک زهکشی شده و محیط آفتابی را ترجیح می دهد. این گیاه PH حدود 6.8 تا 8.3 را می پسندد.
بذرپاشی گیاه در بهار درون زمین اصلی صورت می گیرد.
Amphicarpaea bracteata - (L.)Rickett.&Stafleu. , Hog Peanut
25- بادام:
از خانواده Leguminosae ، جنس Amphicarpaea می باشد.
گستره:
آمریکای شمال شرقی
ویزگیهای فیزیکی:
بالارونده چندساله تا 1.5 متر رشد می کند. بادام به سرمازدگی حساس می باشد. دوره برگ دهی این گیاه از اردیبهشت تا مهر، دوره گلدهی آن در ماه های مرداد و شهریور و بذوردر شهریور و مهرماه می رسد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. این گیاه تثبیت کننده ازت می باشد.
کاربرد غذایی:
بذر بادام را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. دو نوع بذر در این گیاه تولید می شود گلهایی که نزدیک زمین هستند، غلاف هایی را ایجاد می کنند که این غلافها به درون زمین می روند. این غلافها یک بذر 15 میلی متری ایجاد می کنند که آن را مثل بادام زمینی مصرف می کنند. این بذوردر زمستان برداشت می شود. گلهایی که در قسمتهای بالایی وجود دارند در همانجا تشکیل دانه می دهند. این دانه ها را قبل از استفاده باید پخت. این دانه ها منبع بسیار خوب پروتئین می باشد. ریشه را می پزند. ابتدا پوست ریشه را جداکرده، سپس می جوشانند و بعد مصرف می کنند.
کاربرد دارویی:
دم کرده ریشه بادام برای درمان اسهال خونی بکار می رود. بصورت مصرف خارجی از ریشه برای درمان نیش زدگی حشرات و مارها استفاده می کنند. از برگها یابیده شده مرهمی درست می کنند که هر آماسی را فرو می نشاند.
جزئیات کاشت و تکثیر:
بادام به خاکی سرشار از هوموس و محیطی سایه دار نیاز دارد. شاخه های جوان گیاه در بهار در برابر سرمای بهاره صدمه می بیند. این گیاه تثبیت کننده ازت می باشد
بذر بادام به مدت 12 ساعت در آب گرم خیسانده و سپس دربهار در قسمت نیم سایه گلخانه می کارند. جوانه زنی آن کمتر از یک هفته طول می کشد. ازگیاه تا وقتی بزرگ شود مراقبت بکنید، سپس آنها را درون گلدانهای مجزا بکارید و اجازه بدهید زمستان را در گلخانه بگذراند؛ سپس گیاه را در اواخربهار یا اوایل تابستان به محیط بیرون انتقال بدهید. تقسیم نیز در گیاه صورت می گیرد ولی این کارمشکل می باشد زیرا گیاه ریشه های اصلی ریزی تولید می کند.
Arachis hypogaea - L. , Peanut
26- بادام زمینی: (دو ماده سمی افلاتوکسین B و G در بادام وجود دارد. روغن بادام این ماده را ندارد.)
از خانواده Leguminosae، جنس Arachis می باشد.
گستره:
آمریکای جنوبی
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه یکساله تا 30 سانتی متر رشد می کند. بادام زمینی در برابر سرمازدگی حساسیت نشان می دهد. گلها دوجنسی و گرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. گیاه خود گرده افشان می باشد. این گیاه تثبیت کننده ازت می باشد.
بادام زمینی در خاکهای لومی، شنی و رسی با زهکش خوب رشد می کند. این گیاه هر نوع خاک اسیدی، خیلی اسیدی، خنثی، قلیایی و خیلی قلیایی را می پسندد. این گیاه نمی تواند در سایه رشد کند.
کاربرد غذایی:
بذر بادام زمینی را خام، پخته یا اینکه آرد می کنند. بادام زمینی غذای ضروری در بعضی از کشورهای دنیا می باشد. خمیر بادام زمینی از بذر آن درست می شود که در ساندویچ کاربرد دارد. وقتی آنرا را آرد می کنند با آرد غلات ترکیب می کنند و از آن نان و کیک می سازند. به ازا هر 100 گرم بذر تازه بادام زمینی، 500 کالری انرژی، 29گرم پروتئین، 45گرم اسیدچرب، 15گرم کربوهیدرات، 2.7گرم فیبر، 2.5 گرم خاکستر و 49 میلی گرم کلسیم، 409میلی گرم فسفر،3.8 میلی گرم آهن و 15 میلی گرم ویتامین A، 0.79 میلی گرم تیامین(1B) ، 0.14 میلی گرم ریبوفلاوین (2B)، 15.5 میلی گرم نیاسین و 1 میلی گرم ویتامین C وجود دارد. از بذر روغن خوراکی نیمه خشک می گیرند که این روغن یکی از متداوالترین روغن خوراکی در جهان می باشد. این روغن شبیه به روغن زیتون می باشد که از آن در آشپزی، ساخت مارگارین و روغن سالاد می سازند. قرص روغنی ازبادام زمینی ساخته می شود که منبع آرژنین و اسید گلوتامیک می باشد و از آن برای درمان نقص هوشی استفاده می کنند. از بذر برشته شده بادام زمینی بجای قهوه استفاده می کنند. غلافهای جوان گیاه را مثل سبزی مصرف می کنند.
کاربرد دارویی:
روغنی که از بذر بادام زمینی می گیرند مسهل، مرهم، ملین و برای بدن مفید می باشد. از بذر بادام زمینی بعنوان یک غذای مقوی استفاده می کنند. بذر مقوی غرایز جنسی می باشد. در چین از روغن بصورت مصرف داخلی برای درمان سوزاک و بصورت مصرف خارجی برای درمان دردهای رماتیسمی استفاده می کنند. در زیمباوبه از بادام زمینی برای درمان زگیل و گندمه استفاده می کنند. گفته می شود فعالیت خون بندی و انعقاد خونی دارد.
کاربرد دیگر:
از روغن نیمه خشک بادام زمینی، صابون، کرم سردکننده، پماد و روغن، رنگ، امولسیون برای کنترل حشرات و سوخت برای موتورهای دیزلی می سازند. از پوست بادام زمینینیز سوخت، ترکیبی با کود و غیره می سازند.
جزئیات کاشت:
بادام زمینی خاک زهکشی شده و سرشار ازهوموس و یک محیط آفتابی را می پسندد. وقتی بادام زمینی می رسد دوست دارد وضعیت محیطی خشک داغ باشد. بادا زمینی در برابر خاکهای اسیدی و آلومینیومی مقاومت نشان می دهد و برای حصول عملکرد به مقدار کمی آهک در خاک نیاز دارد. این گیاه PH حدود 4.3 تا 8.7 را ترجیح می دهد. بهترین منطقه رشدی برای بادام زمینی عرضهای جغرافیایی بین 40 درجه جنوبی و 40 درجه شمالی می باشد. میانگین عملکرد آن 1 تن فندقه در هر هکتار می باشد. سه رقم عمده بادام زمینی شامل ویرجینیا(بذر درشت)، والنسیا(هر غلاف یک بذر) و اسپانیش که بذورکوچکی دارد، می باشد. در هر یک از این گروهها فرمهای ایستا و رونده وجود دارد. بادام زمینی در حالت کلی خودگرده افشان می باشد با اینحال زنبورها هم تاثیر زیاید می گذارند. این گونه نسبت همزیستی با موجودات خاکزی دارد و در تثبیت ازت خاک نقش مهمی را ایفا می کنند. اگر می خواهید در پایان فصل رشد گیاه را از زیمن جدا بکنید سعی بکنید ریشه گیاه در خاک باقی بماند و قسمتهای هوایی گیاه را از زمین حذف بکنید.
تکثیر:
بذر بادام زمینی را به مدت 12 ساعت در آب گرم بخیسانید و سپس آن را در نیمه بهار درون گلخانه گرم بکارید. جوانه زنی این بذور 2 هفته طول می کشد. وقتی با مراقبت ما این نشاها بزرگ شدند آنها را در گلدانهای مجزا با خاک غنی بکارید تا رشد آن سرعت بگیرد. گیاه را بعد از سرمای بهاره و با مراقبتی که از آن صورت می دهید از گلخانه خارج بکنید.